z metodologii pracy magisterskiej
Każda nauka oprócz systemów wiedzy przedmiotowej zawiera w sobie zasób sposobów badań, dzięki, którym pragnie zgłębić istotę rzeczy i zjawisk. Dlatego zastosowanie odpowiedniej metody w procesie rozwiązania problemów naukowych jest warunkiem ich efektownego zgłębienia. Podstawowym zadaniem metod badawczych jest zebranie materiałów badawczych określających cechy charakterystyczne badanego zjawiska lub problemu.
Metoda (gr. methodos)- droga, sposób badania, systematycznie stosowany sposób postępowania prowadzący do założonego wyniku.(W. Okoń 1987 str.174).
Według Pilcha przez metodę badań określa się „zespół teoretycznie Uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących najogólniej całość postępowania badacza, zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego” (T. Pilch 1998 srt.42).
Natomiast M. Łobocki metodą określa pewien ogólny system reguł dotyczących organizowania określonej działalności badawczej, tj. szeregu operacji poznawczych, praktycznych, kolejności ich zastosowania, jak również specjalnych środków i działań, skierowanych z góry na założony cel badawczy (M. Łobocki 1982 str.115).
W pedagogice najczęściej stosowane są następujące metody badań: monografia instytucji, eksperyment pedagogiczny, studium indywidualnych przypadków, sondaż diagnostyczny.
Według Pilcha monografia instytucji to „metoda badań, której przedmiotem są instytucje wychowawcze w rozumieniu placówki, prowadzące do gruntownego rozpoznania struktury instytucji oraz opracowanie koncepcji ulepszeń.”(T. Pilch 1995 str.62).
Kolejna z metod czyli eksperyment pedagogiczny to „metoda naukowego badania określonego wycinka rzeczywistości (wychowawczej) polegająca na wywoływaniu lub tylko zmienianiu przebiegu procesów przez wprowadzenie do nich jakiegoś nowego czynnika i obserwowaniu zmian powstałych pod jego wpływem.” (Pilch 1998 str. 43).
Metoda indywidualnego przypadku „jest sposobem badań polegającym na analizie jednostkowych losów ludzkich uwikłanych w określone sytuacje wychowawcze lub na analizie konkretnych zjawisk natury wychowawczej poprzez pryzmat jednostkowych biografii ludzkich z nastawieniem na opracowanie diagnozy przypadku lub zjawiska w celu podjęcia działań terapeutycznych”.(A. Kamiński 1974 str.60).
„Metoda indywidualnych przypadków stanowi metodę obejmującą różnorodne pola badań :jako przypadek dostrzega się zarówno jednostki ludzkie jak i instytucje lub osiedla”(W. Goriszewski 1997 str.78).
„Sondaż diagnostyczny jest metodą, która pozwala na poznanie określonego zjawiska społecznego, ustalenie jego zasięgu, poziomu i intensywności, następnie ocenę i wyniku tego. Metoda ta ma znaczenie w pedagogice, gdzie o efektywności nauczania i wychowania decyduje między innymi znajomość praw rządzących procesami warunkującymi prawidłowy rozwój uczniów w toku oddziaływania dydaktycznego.”(W. Dudkiewicz str.50)
Każda metoda badawcza powiązana jest z odpowiadającymi jej technikami badawczymi, które są sposobem realizacji danej metody, czyli określonym zespołem czynności.
Najczęściej stosowanymi technikami badań pedagogicznych są: obserwacja, ankieta, wywiad, analiza dokumentów.
Według Pilcha obserwacja „to czynność badawcza, polegająca na gromadzeniu danych drogą spostrzeżenia”. Obserwacja jako technika badań naukowych spełniać powinna następujące warunki:
- musi być obiektywna, czyli nie skażona postawami obserwatora
- musi ujmować fakty nie zniekształcone
- powinna być wnikliwa- równocześnie powinny być obserwowane elementy przypuszczalnie ze sobą związane
- ma być wyczerpująca- musi obejmować wszystkie nawet najdrobniejsze szczegóły ważne z punktu widzenia założeń naukowych.(T.Pilch 1998 srt.67).
Pisemnym odpowiednikiem wywiadu jest ankieta. Jest to „metoda zdobywania informacji przez pytanie wybranych osób za pośrednictwem listy pytań. W ankiecie mogą być również gotowe odpowiedzi, spośród których należy wybrać tą, która zdaniem respondentów jest słuszna”(M. Łobocki 1982 str.88).
Według M. Łobockiego analiza dokumentów jest to „technika badawcza, polegająca na opinii i interpretacji konkretnych dokonań w procesie uczenia się, pracy produkcyjnej, zabawy lub innego rodzaju działalności ,zakończonych bardziej lub mniej gotowym produktem”.(M. Łobocki 1982 str.227).
W niniejszej pracy magisterskiej posłużyłam się metodą sondażu diagnostycznego.
Przeprowadzając badania zastosowałam takie techniki badań jak ankieta i obserwacja.