Zwiększają się także oczekiwania państwa i społeczeństwa w stosunku do rodziny, jak np. oczekiwanie odpowiedniego, planowanego rodzicielstwa, rzetelnego wywiązywania się z obowiązków, rozwoju demokratycznych stosunków w jej ramach i zastępowanie władczych postaw rodzicielskich dyskusją z dzieckiem przy podejmowaniu decyzji zaspokajania potrzeb wszystkich członków rodzinnej wspólnoty. Instytucja ta, w naszym kręgu kulturowym i naszym społeczeństwie stanowi według Z. Tyszki[1], komórką samoistną, która sama tworzy się i likwiduje. Innymi słowy, chociaż funkcjonuje ona w określonych ramach społeczno-ustrojowych i nabiera coraz bardziej nowego charakteru w toku przemian, jakimi podlega całe społeczeństwo, to jednak jest w pewnym stopniu niezależna. Członkowie rodziny mają poczucie autonomii i prywatnej intymności, co stwarza możliwość pełniejszej realizacji zadań wychowawczych.
Rodzina współczesna jest znacznie różna od rodzin sprzed kilku dziesięcioleci. Oto kilka cech rodziny współczesnej:
- Zmiany w strukturze rodziny: W wielu krajach rodziny współczesne są coraz mniejsze i częściej składają się tylko z jednego rodzica lub są rodzinami samotnego rodzica.
- Zmiany w roli kobiet: W wielu krajach kobiety coraz częściej są zaangażowane zawodowo i równolegle pełnią rolę matki i żony.
- Wzrost liczby rozwodów: W wielu krajach wzrosła liczba rozwodów, co przekłada się na większą liczbę rodzin rozdzielonych i wielopokoleniowych.
- Wzrost liczby samotnych rodziców: W wielu krajach wzrosła liczba samotnych rodziców, którzy wychowują dzieci bez wsparcia partnera.
- Wzrost liczby rodzin zastępczych: W wielu krajach wzrosła liczba rodzin zastępczych, w których dzieci są wychowywane przez osoby inne niż ich biologiczni rodzice.
- Wpływ technologii: Technologia, taka jak Internet i media społecznościowe, ma coraz większy wpływ na życie rodzin i ich relacje.
- Zmiany w wartościach i normach: W wielu krajach zmieniły się wartości i normy dotyczące rodziny, takie jak akceptacja różnorodności rodzin i związków nieformalnych.
Rodzina współczesna jest znacznie różna od rodzin sprzed kilku dziesięcioleci i cechuje ją szereg zmian, takich jak zmiany w strukturze rodziny, roli kobiet, liczby rozwodów, samotnych rodziców, rodzin zastępczych, wpływu technologii i zmian w wartościach i normach.
[1] Z. Tyszka „Małżeństwo – rodzina – społeczeństwo.” Oświata i wychowanie. 1987 Nr 38